Beleidsadvies | Projectrapport Roadmap 2.0 Naar een stimulerende omgeving voor agroforestry in Vlaanderen
Agroforestry of boslandbouw is een teeltsysteem onder groeiende aandacht met een aanzienlijk potentieel om in te spelen op een aantal grote landbouwkundige en maatschappelijke uitdagingen in Vlaanderen en Europa. Ondanks ruim 12 jaar Vlaams agroforestry beleid en financiering, bevinden toepassers zich vaak in een onzekere context, zowel op teelttechnisch, financieel als wetgevend vlak. Hierdoor blijven agroforestry-initiatieven grotendeels het werk van pioniers. Agroforestry is bij uitstek een kennisintensief langetermijnverhaal. De uitdagingen waarmee toepassers geconfronteerd worden, zijn vaak herkenbaar voor de landbouwsector als geheel, maar met name typerend voor pionierende agro-ecologische initiatieven: grondgebonden landbouwpraktijken die gekenmerkt worden door hun inzet op diversiteit en multifunctionaliteit, natuurlijk processen, versterking van ecosysteemdiensten en het aanbieden van een grote(re) diversiteit aan (soms ook nieuwe) producten.
Het transformerend vermogen van deze agroforestry - en bij uitbreiding andere agro-ecologische - initiatieven is groot, maar kan alleen worden gerealiseerd mits bereidheid om deze vernieuwende praktijken in ons agrovoedingssysteem te institutionaliseren, op basis van gedragenheid, samenwerking en ondersteuning. Vele actoren spelen hierin een richtinggevende rol en er dient op verschillende fronten simultaan actie ondernomen te worden. Deze ‘roadmap’ wil daartoe een gestructureerd kader en inspiratie aanbieden. Dit doen we aan de hand van vijf concrete ontwikkelingspaden: (1) het wetenschappelijke en technologische pad, (2) het economische pad, (3) het pad beleid, (4) het pad educatie en (5) het sociale pad. Voor elk van deze paden worden huidige knelpunten en kansen in kaart gebracht, wordt een toekomstbeeld voor 2035 vooropgesteld, en worden daartoe prioritaire acties ter stimulering van agroforestry in Vlaanderen gesuggereerd.
Deze roadmap toont aan dat het creëren van een stimulerende omgeving voor agroforestry (en ruimer dan dat voor alle pionierende vormen van agro-ecologische landbouw) verder gaat dan het beschikbaar stellen van subsidies voor de landbouwer. Een systemische aanpak, waarbij niet alleen de nadruk ligt op de landbouwers maar waarbij alle actoren in het (circulaire) voedselsysteem geactiveerd worden, is nodig. Dit vraagt om aanpassingen in het beleid, onderwijs, onderzoek en de agrovoedingsketen. Soms heel klein, soms structureel. Het succes zal afhangen van de gedragenheid door een breed pallet aan actoren.
Tot slot wensen we te benadrukken dat deze roadmap ook gelezen en gebruikt dient te worden als een stapsteen. Vanuit dit heel tastbare, concrete traject rond agroforestry, hopen we deuren te openen voor vele andere vormen van pionierende, agro-ecologische landbouw.
Hier kun je de volledige Roadmap 2.0 Naar een stimulerende omgeving voor agroforestry in Vlaanderen terugvinden.