Onderzoeksproject Voederbomen
Projectoproep CCBT (Coördinatiecentrum praktijkgericht onderzoek en voorlichting Biologische Teelt vzw), Departement Landbouw en Visserij.
 |
Korte projectinhoud
Op 15 februari 2020 gingen Inagro (trekker), Odisee en adviesbureau Wim Govaerts & Co van start met het project ‘Voederbomen voor bio-herkauwers’. Dit project reikt de houders van bio-herkauwers in Vlaanderen voorbeelden, inzichten, praktische handvaten en expertise aan die hen toelaten (voeder)bomen en struiken te integreren in hun bedrijfsvoering. Het doel van de bomen is hierbij gericht op het optimaliseren van diereigen gedrag, diergezondheid en -welzijn in de buitenloop/huiskavel, rekening houdend met sector- en bedrijfsspecifieke aandachtspunten. Met dit project richten we ons in het bijzonder naar alle houders van biologische herkauwers, en in het bijzonder melkvee-, vleesvee-, geiten- en schapenhouders.
De ambitie van de projectpartners is om kennis rond voederbomen en de impact ervan op de dieren te verzamelen vanuit de literatuur en praktijkervaring op te doen en te delen via een participatief leertraject. Experten en veehouders zullen samenwerken om buitenloopsystemen met functionele integratie van bomen en struiken te ontwerpen en te realiseren. Tussenin wordt kennisuitwisseling gestimuleerd via workshops, excursies en demodagen. Op het einde van het project zal de kennis en ervaring gebundeld worden in een praktische brochure.
Voederbomen als nuttige invulling van de buitenloop
Biologische veehouders (van kleine en grote herkauwers) moeten verplicht een buitenloop voorzien voor hun dieren. Uit gesprekken met verschillende bio-bedrijfsnetwerken en uit de ervaring vanuit praktijkadvies, blijkt echter dat veel landbouwers problemen ervaren bij het realiseren van een goed uitloopbeheer. Dit heeft een grote impact op de gezondheid en het welzijn van de dieren, en vaak daaruit volgend ook op de productiviteit (bv. melkproductie). Het slim integreren van voederbomen in het uitloopbeheer kan structurele oplossingen aanbieden voor verschillende uitdagingen waar de bio-sector mee kampt.
Enkele interessante voordelen van voederbomen in een notendop:
- Bomen bieden bescherming tegen regen, wind en zon. Vooral hittestress bij runderen is een toenemend probleem in België met een negatief effect op dierenwelzijn, melkproductie en –kwaliteit.
- Bladeren en twijgen, zowel vers als ingekuild of gedroogd, kunnen een uitstekende aanvulling vormen op het rantsoen wat betreft eiwitten, mineralen en vitaminen. Tegelijkertijd laat dit diereigen gedrag als knabbelen toe.
- Waar de beschikbaarheid van gras in de zomerperiode of droogteperiodes sterk afneemt, kunnen bedrijfseigen bladeren en twijgen dit tekort aan voeder bufferen.
- Infectie met endogene parasieten is een frequent voorkomend pijnpunt bij veel biologische veebedrijven. Tanninerijk plantenmateriaal als voeder kan een belangrijke bijdrage leveren in de preventie van maagdarmworm besmetting.
- Houtige landschapselementen zoals bomen en struiken bevorderen de agrobiodiversiteit en landschapskwaliteit in het buitengebied. Ze bieden een habitat aan tal van nuttige soorten die kunnen instaan voor natuurlijke plaagbestrijding, betere bestuiving of een verhoogde bodemkwaliteit.
- Het voorzien van bomen in de buitenloop beantwoordt de sterk groeiende eis van de (bio-)consument dat de dieren beschikken over een optimale buitenloop die diereigen gedrag toelaat en diergezondheid- en welzijn stimuleert
Concrete projectdoelstellingen
Het in de praktijk brengen van een weldoordacht en geschikt uitloopbeheer voor bio-herkauwers vraagt heel wat kennis en expertise. Met dit project willen we samen met de sector en de gebundelde expertise van het projectconsortium biologische veehouders de nodige voorbeelden, inzichten en praktische handvaten aan te reiken om de functionele integratie van bomen en struiken in de buitenloop succesvol aan te pakken.
Volgende specifieke doelstellingen streven we onder meer na binnen dit project:
- Theoretische noden van herkauwers op vlak van diereigen gedrag, diergezondheid en –welzijn in een buitenloopsetting met bomen en struiken in beeld brengen op basis van bestaand onderzoek;
- Het samen ontwikkelen (ontwerpen) van een voorbeeld-buitenloopsysteem bij vier Vlaamse bio-bedrijven met herkauwers, verdeeld over de verschillende sectoren (melkvee-vleesvee-geiten-schapen), met interactie tussen de veehouders en experts;
- Het effectief aanleggen van een demo-buitenloopsysteem bij twee verschillende Vlaamse biologische veehouders;
- Het in beeld brengen van de mineralenbehoeften van het vee op de twee biologische demobedrijven in het kader van diergezondheid;
- Kennis en ervaringen uitwisselen ivm theoretische inzichten en praktische handvaten voor de functionele integratie van bomen en struiken in de buitenloop in relatie tot diereigen gedrag, diergezondheid en –welzijn;
- Versterken van bestaande bio-bedrijfsnetwerken melkvee-vleesvee-geiten via organisatie van interactieve workshops en excursies;
- Opzetten van een netwerk van praktiserende landbouwers met het oog op toekomstige uitwisseling en onderzoek;
- De opgedane inzichten en ervaring doen resulteren in een sterker onderbouwde adviesverlening.
De resultaten zullen finaal gebundeld worden in een praktische brochure ‘Aan de slag met functionele voederbomen voor (bio)herkauwers’ die ook via de website van Agroforestry Vlaanderen zal beschikbaar zijn.
Meer weten? Contacteer:
Eindrapport:
Financiers
Dit project kwam tot stand met de steun van de Vlaamse Overheid.
